SUT MAHSULOTLARI ISHLAB CHIQARISH JARAYONIDAGI SAMARADORLIK KO'RSATKICHLARINI TAHLIL QILISH VA ULARNI YAXSHILASH STRATEGIYALARI
Abstract
Bugungi kunda pishloq mahsulotlarini yetishtirish va qayta ishlash imkoniyatlarini kengaytirish zaruriy masalalardan biridir. Pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash sohalari, kichik va o‘rta darajadagi korxonalar tomonidan sutni qayta ishlash korxonalaridan ajralib, alohida faoliyat ko‘rsatmoqda. Biroq, pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarishga ixtisoslashgan yirik korxonalar mamlakatimizda juda kam uchraydi. Bu holat, asosan, sutni qayta ishlash korxonalarining tarmoq tarkibida faoliyat yuritishi bilan bog‘liq. Ushbu muammoni bartaraf etish uchun pishloq mahsulotlarini yetishtirish va qayta ishlash bo‘yicha mustaqil korxonalar tashkil etilishi zarur. Bu, korxonalar samaradorligini oshirish, mehnat unumdorligini yaxshilash, fondlar qaytimi va infratuzilmani rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega. Hozirgi kunda pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash korxonalarida mavjud muammolar tahlil qilinmoqda. Tadqiqotlar Samarqand viloyatidagi pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash korxonalarining asosiy samaradorlik ko‘rsatkichlarini, masalan, mehnat unumdorligini va fondlar qaytimi holatini o‘rganishga qaratilgan. Korxonalardagi muammolarni aniqlab, ularni bartaraf etish uchun taklif va tavsiyalar ishlab chiqish, sohadagi samarasizliklarni kamaytirishga xizmat qiladi. Bundan tashqari, pishloq mahsulotlarini yetishtirish hajmini oshirish, alohida mustaqil korxonalar sifatida faoliyat ko‘rsatishga imkoniyat yaratish va innovatsion yechimlar ishlab chiqish orqali muammolarni hal qilish maqsadga muvofiqdir. Bu jarayonlar, o‘z navbatida, pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash sohasidagi samaradorlikni oshirishga yordam beradi. Ayni damda har bir korxonada asosiy samaradorlik ko‘rsatkichlari korxonaning barqarorligini belgilovchi eng muhim omil sifatida baholanadi. Sababi, ishlab chiqarish, qayta ishlash, mehnat unumdorligi, fondlar qaytimi va asosiy fondlarning natijalari iqtisodiy samaradorlikni ko‘rsatadi. Pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash korxonalarida iqtisodiy samaradorlikni oshirishda pishloq mahsulotlarini yetishtirish, mehnat unumdorligi, fondlar qaytimi va asosiy fondlarning yakuniy natijalarini baholash muhim ahamiyatga ega. Asosiy samaradorlik ko‘rsatkichlarining barqaror darajada bo‘lishi, korxonada mehnat unumdorligi, fondlar qaytimi va asosiy fondlarning samaradorligiga bevosita bog‘liqdir. Pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash korxonalarida mehnat unumdorligini tahlil qilish zamon talabi hisoblanadi. Ushbu ko‘rsatkichlarni baholamasdan, korxonaning iqtisodiy samaradorligini aniqlash imkoni yo‘q. Pishloq mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash korxonalaridagi mehnat unumdorligi, ushbu jarayonning eng muhim ko‘rsatkichlaridan biri sifatida ko‘riladi. Mehnat unumdorligi iqtisodiy jihatdan, korxonalar faoliyatidagi insonlarning mehnat jarayonida keltirgan natijalari, samaradorligi va mahsuldorligi sifatida ta’riflanadi. Boshqacha qilib aytganda, mehnat unumdorligi korxonada mavjud ishchi kuchining faoliyati va samaradorligi bilan bog‘liqdir.
