AHOLI TURMUSH DARAJASINI O’RGANISH

Yangi O'zbekiston taraqqiyotida tadqiqotlarni o'rni va rivojlanish omillari

Abstract

Turmush darajasi faqat joriy ishlab chiqarish bilangina emas, balki milliy boylik va kishilarning shaxsiy (xususiy) toʻplagan mulki miqdori bilan ham bogʻliq. Unga ijtimoiy-tarixiy, tabiiy iqlim, milliy, etnik sharoitlar va omillar oʻz taʼsirini oʻtkazadi. Turmush darajasi miqdor va sifat koʻrsatkichlari tizimida ifodalanadi: isteʼmol etilayotgan moddiy neʼmatlar va xizmatlar umumiy hajmi, aholining real daromadi, oziq-ovqat mahsulotlari va xizmatlar iteʼmoli miqdori, pul daromadlari miqdori, mehnat sharoiti va tavsifi, ish va boʻsh vaqtning davomiyligi, turar-joy sharoiti va qiymati, maishiy xizmat, ijtimoiy xizmatlar (sogʻliqni saqlash, madaniy, aloqa, transport va hokazo) bilan ifodalanadi. Aholi turmush darajasini tavsiflashda kishilar ehtiyoj larini qondirishning belgilangan darajasi katta ahamiyatga ega. U oqilona isteʼmol meʼyorlari bilan moddiy va maʼnaviy neʼmatlarni amaldagi isteʼmol koʻrsatkichlarini taqqoslash yoʻli bilan oʻlchanadi, bunda ishlab chiqarish va xizmat koʻrsatishda erishilgan miqyos, tabiiy iqlim sharoiti, yosh, oila tarkibi, muayyan mahsulotlar, neʼmatlar, xizmatlar shaklidan foydalanishning ilmiy asoslangan meʼyorlari hisobga olinadi.