IPOTEKA BOZORINI MOLIYALASHTIRISHDA ISLOM MOLIYAVIY INSTRUMENTLARIDAN FOYDALANISH IMKONIYATLARI

Abstract

Mavzuning dolzarbligi. Zamonaviy sharoitda global miqyosda islomiy moliyalashtirish segmenti eng tez rivojlanayotgan yoʻnalishlardan biri hisoblanadi. “Banklarning spekulyativ faoliyati tanazzuli vaqtida islomiy institutlari foydasi yiliga 15-20 foizga, aktivlari esa 20 foizdan ziyod oʻsib bormoqda va 2020-yil uchun Islom dunyosining global bank aktivlarining yillik aylanmasi 1300 milliard dollardan ortiqroqga baholanmoqda”^[1]. Islomiy bank ishining yetarlicha intensiv rivojlanishiga talabning ortishi va musulmon davlatlari tomonidan moliyaviy resurslarning sezilarli darajada toʻplanishi sabab boʻladi. Arab davlatlarining moliya bozorlari faol rivojlanib borayotgani va gʻarbiy kompaniyalar oʻrtasida xorijiy investorlarni jalb qilish uchun raqobat mavjudligini hisobga olsak, islomiy banklarning oʻsish tendentsiyasi davom etishini ta’kidlash mumkin. Bu islomiy banklar faoliyatini yanada kengroq tahlil qilish, shuningdek ularning moliya bozorlariga kirish imkoniyatlarini aniqlash uchun zarur shartlarni belgilaydi. Bugungi kunda Oʻzbekiston moliya bozorini xususan, qimmatli qogʻozlar bozorini rivojlantirishga, shuningdek, xalqaro fond birjalarida oʻz pozitsiyasini egallashga harakat qilmoqda. Islom moliyasi tarmogʻi bugungi kunda jahonda jadal rivojlanib borayotgan va innovatsion moliyalashtirish mexanizmlarini oʻzida jamlagan sohalardan biri hisoblanadi. Mutaxassislarning fikriga koʻra, “islomiy moliya muassasalari yalpi aktivlari miqdori 2,5 trillion AQSh dollarini tashkil etadi va yiliga 15-20% ga oʻsib bormoqda”^[2]. Aholisining asosiy qismi musulmonlardan iborat boʻlgan davlatlar, shu jumladan, mamlakatimiz uchun ushbu tarmoqni rivojlantirish, ayniqsa, dolzarb hisoblanadi.

[1] Беккин Р.И. Исламские финансовые институты и инструменты в мусульманских и немусульманских странах: особенности и перспективы развития. / Автореф. дисс. докт. экон. наук., 2009. – 48 c.

[2] www.islommoliyasi.uz - islom moliyasi bo‘yicha ma’lumotlar taqdim etuvchi rasmiy veb-sayt ma’lumotlari