BIR O’LCHAMLI NOCHIZIQLI KRISTALL PANJARALAR ZANJIRIDAGI TEBRANISHLAR

Abstract

ANNOTATSIYA Moddaning agregat holatlaridan biri bu qattiq holat bo’lib ayniqsa kristall qattiq jismlarning fizik xususiyatlarini o’rganish ulardan amliyotda fan va texnikaning turli sohalarida qo’llashka yo’l ochib beradi. Kristall qattiq jismlarning fizik xususiyatlari uni tashkil qilgan zarralarning harakati va o’zaro ta’siriga bog’liq bo’lib bu jarayonlarni o’rganish ularni tahlil qilish orqali fan va texnikada ko’plab zarur bo’lgan fizik xususiatga ega kristallarni hosil qilish mumkin.  Kristall qattiq jismlardagi kristall panjara tugunida joylashkan zarralarning harakati qo’shni zarralarning ta’siriga ko’p tomonlama bog’liq bo’lgan murakkab jarayon bo’lib biz faqat bir o’lchamli nochiziqli holdagi tebranishlarni o’rganish bilan kifoyalanamiz. Bizning misolimizda bir o’lchamli nochiziqli kristall panjaralar zanjiri deganda go’yoki atomlari to’g’ri chiziq bo’ylab joylashkan bir o’lchamli kristallni ko’z oldimizga keltiraylik bunda uning atomlari faqat qo’shni atomlar bilan ta’sirlashsin bunda zarraning siljishi nochiziqli bo’lib ya’ni Guk qonuni bajarilmaydigan sohani ham o’z ichiga qamrab oladi .