“GULISTON” ASARIDA QO‘LLANGAN در (dar) PREFIKSLI QO‘SHMA FE’LLAR XUSUSIDA

Abstract

Annontatsiya. در (dar) prefiksi اندر (andar) prefiksining qisqargan varianti hisoblanadi. Fors tili taraqqiyotining ma’lum davrlarida har ikki variantning faol qo‘llanishi kuzatilsa, keyingi davrlarda اندر (andar) prefiksining qo‘llanishi cheklanib, asta-sekin o‘rnini o‘zining allomorfi در (dar) prefiksiga bo‘shatib bergan va hozirgi fors tili uchun tarixiy shaklga aylangan. در (dar) prefiksi kalssik davrga oid matnlarda aksariyat o‘rinlarda sodda fe’llarning ma’nosiga deyarli ta’sir etmagan holatda uning morfem tarkibiy qismi sifatida uchraydi: Dar robudan, dar sepordan, dar oftādan, dar rixtan, dar bastan, dar oftādan… Shuningdek, در (dar) prefiksi bilan yondosh holatda اندر (andar) so‘zining “Guliston” hamda o‘sha davrlarda yozilgan boshqa asarlarda analitik old qo‘shimcha va prefiksli fe’llarning tarkibiy qismi sifatida keng qo‘llanilishi kuzatiladi. X-XIII asrlarda yaratilgan asarlarda اندر (andar) prefiksining old qo‘shimcha funksiyasida qo‘llanilishi در (dar) prefiksiga nisbatan keng bo‘lgan.